Jan Leeijen, livestock manager bij De Groene Weg (dochteronderneming van Vion), heeft ruim twintig jaar ervaring met biologische varkenshouderij – en dus ook met lange staarten. Hier deelt hij zijn ervaringen over staartbijten. Hoewel de bedrijfsvoering in de biologische varkenshouderij anders is ingericht en er in de reguliere varkenshouderij niet aan deze voorwaarden kan worden voldaan, zijn er zeker leerpunten. Jan: “Een hangende staart is een prooi.”

Jan begeleidt omschakelaars, boeren die van regulier naar biologisch gaan. Er is veel aandacht voor staartbijten, dat voortkomt uit het natuurlijke gedrag van varkens. Ze gaan bijten als hun leefomgeving niet optimaal is: uit stress, frustratie, agressie of pure verveling. “De staart is de lolmeter van een varken en moet krullen”, aldus Jan. Meerdere factoren dragen bij aan hun welzijn en een kleine verandering kan grote consequenties hebben. Er zijn vijf belangrijke factoren: voeding, omgeving, klimaat, diergezondheid en dierfactoren.

Voeding en water
Fysieke weerstand zit in de darmen. Voeding, buik en stress hangen nauw samen. “Als het eten niet lekker is en zwaar verteerbaar, dan geeft dat buikpijn. Voelt een varken zich niet goed, dan laat het de staart hangen. En een hangende staart is een prooi,” vertelt Jan. Water moet schoon en beschikbaar zijn. Wat Jan meemaakte was een bijtprobleem dat ontstond door een elektronische storing. “De pomp stond enkele uren stil, waardoor de dieren ineens geen water meer hadden. Dat gaf veel stress.”

Omgeving en binnenklimaat
De omgeving is bepalend, maar lastig te veranderen in de reguliere varkenshouderij. Wat bij de reguliere varkenshouderij wel toepasbaar is, is afleiding bieden met goed kauwmateriaal en volop speeltjes,” suggereert Jan. Daarnaast is het binnenklimaat belangrijk voor het algehele welzijn. “Geen grote temperatuurswisselingen en het mag niet tochten. Schone hokken zonder mest en stro om op te kauwen,” somt Jan op. En speeltjes ook weer. Let op: bungelende speeltjes zijn minder effectief, want varkens willen wroeten.

Diergezondheid
Diergezondheid hangt nauw samen met alle genoemde factoren. Jan: “Met blije varkens komen de euro’s vanzelf. Wanneer varkens tot het einde een krul in de staart hebben, betekent dat dat ze een mooi leven hebben gehad en dat is in meerdere opzichten waardevol.”

Dierfactoren
Er is jarenlang gefokt op biggen die snel naar de speen gaan en snel groeien. Die generaties bijten sneller. Jan: “Assertief en agressief liggen dicht bij elkaar. Inmiddels nemen fokkerijorganisaties dit mee in hun fokbeleid. Bij problemen is het goed in kaart te brengen aan wie de bijters zijn gerelateerd. Als je eenmaal met staartbijten te maken hebt, is het probleem lastig oplosbaar. Dus wees er op tijd bij.”